İş göremezlik ödeneği olarak da bilinen rapor parası hesaplamak için çalışan kişinin sigortasıyla ilgili birtakım verilere ihtiyacı vardır. Yakın zamanda SSK ve Bağ-Kur kavramları birleştirilmiş ve tek bir çatı altında toplanmıştır. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) altında toplanan iki hal de artık sigortalılık olarak kabul edilmektedir. Bu nedenle rapor parası hesaplamasında herhangi bir değişiklik bulunmamaktadır.
SGK rapor parası hesaplamak için şu verilere ihtiyaç vardır:
Bu veriler öğrenildikten sonra çalışan kişi rapor ücretini şu şekilde hesaplar:
Rapor ücretleri yatarak tedavilerde günlük kazancın yarısı, ayakta görülen tedavilerde ise günlük kazancın üçte ikisi şeklinde belirlenir. Elde edilen sonuç toplam rapor gün sayısının 2 eksiği ile çarpılarak alınacak toplam para bulunabilir.
Rapor parası tanımı, çalışan kişinin hastalık halinde aldığı raporlara karşılık verilen ödemelerdir. Kanun kapsamında bu durumlar hastalık ve analık halleri durumlarıyla açıklanmaktadır. Çalışan kişinin rapor almış olduğu günlerde çalışamayacağı işin bu paraya geçici iş göremezlik ödeneği denmektedir. Geçici olmasının sebebi malulen oluşan durumların dışında kalan hastalıkları kapsamasıdır. Dolayısıyla rapor sonrası kişi, çalışmaya devam eder.
Önceden SSK Bağ-Kur kapsamında bulunan kişilerin hizmetleri 4A ve 4B hizmet dökümüne geçirilmiştir. Yani işverene bağlı olarak çalışan kişiler 4A, kendi adına çalışan kişiler ise 4B kapsamındadır. Geçici iş göremezlik ödeneği belirli şartları sağladığı takdirde her iki kapsam için de yapılabilmektedir.
Geçici iş göremezlik ödenekleri işverenin işçiye ödediği bir ücret değildir. İşveren ve işçinin çift yönlü olarak mağdur edilmemesi için devletin kendi kapsamında karşıladığı bir tür destektir. Bu bağlamda rapor parası alınan kurum devlet bünyesinde bulunan SGK’dır.
Rapor parası için yapılması gereken ilk şart çalışan kişinin hastalığını kanıtlamasıdır. Muayene yoluyla alınan rapor ile ilgili kuruma başvuru yapılır. Genel olarak rapor ücreti alabilmek için yapılması gerekenler şu adımlardan oluşur:
Rapor ücretinin bağlanması adımları arasında dilekçe yazma şartı aranmamaktadır. Bu nedenle raporu işverenin sisteme girmesi yeterlidir. Gelişen teknoloji dünyasıyla birlikte hastane sistemleri doğrudan ilgili kuruma bu bilgiyi aktarır hale gelmiştir. Bu nedenle geçici olarak iş göremezlik raporu alacak kişi, bunu hastanenin danışma birimine sorarak teyit edebilir. Böylelikle işverenin bilgilendirme yapmasına da gerek kalmamaktadır.
Rapor ücretinden yararlanabilmek için SGK ile anlaşmalı kurumlarda muayene olmuş olmak gerekir. Çalışan kişinin geçici iş göremezlik ödeneğinden yararlanabilmesi için rapor alınabilecek kurumlar listesi şu şekildedir:
SGK rapor parası alabilecek kişiler kapsamını belirlerken genel itibariyle sigortalı olarak çalışan veya kendi hesabı için sigorta ödeyenler şeklinde sınırlama yapar. Yani 4A ve 4B hizmet dökümünde bulunan kişilerin şu durumlarda bu ödenekten yararlanabileceğini ifade eder:
Rapor parası desteğini 4A ve 4B hizmet dökümüne sağlayan SGK, ödenekten yararlanabilmeyi belli şartlara bağlamıştır. Rapor parası alabilme şartları şu şekildedir:
Pandemi döneminde sıkça karşılaşabilecek bir durum olan iş göremezlik kapsamına Covid-19 hastalığını da almıştır. Yani, karantina süreci içerisinde kişi başvuru yaptığı takdirde bu ödenekten yararlanabilmektedir.
Rapor parası alınan kurumlar SGK’nın anlaşmalı olduğu bankalar ve PTT şubeleridir. Çalışan kişinin e-Devlet kapısında bulunan hesabına İBAN tanımlaması yapması halinde SGK rapor ücretini bu hesaba da yatırabilmektedir.
Rapor parası ödeme süresi için bir başlangıç tarihi belirlenmiş, ancak son bulma tarihi belirlenmemiştir. Kişi raporlu olduğu sürece bu ödenekten yararlanma hakkına sahiptir. Yine rapor alma ile ilgili bir kısıtlama da bulunmamaktadır. Hastalığı ve tedavisi rapor ile kanıtlanabildiği sürece doktorun tavsiye ettiği gün kadar rapor alabilir. Ancak bazı şartlarda iş göremezlik ödeneği kesintiye uğrayabilmektedir:
Rapor ödeneği yatma zamanı ayın herhangi bir dilimini kapsamamaktadır. Kişinin raporu bildirildikten sonra, en geç 15 gün içerisinde hak ettiği ücret hesabına aktarılır. Yatırılmak için belli bir süresi bulunmasa da yatırılan parayı çekmek için kişinin 2 ay hakkı vardır. SGK kapsamında alınan her ücret 2 ay içinde çekilmediyse hareketsizliğe girer ve ücret askıya alınır.
Çalışan kişi rapor ücretinin yatıp yatmadığını 3 farklı yolla öğrenebilir.
Rapor ücretleri, kişinin günlük ücret tarifesi üzerinden hesaplandığı için aldığı her ücret zammı ile doğru orantılı olarak artar. 2021 yılı asgari ücret zammıyla birlikte rapor ücretleri de belli bir oranda artmıştır. Asgari ücret zammı, 2021 yılı rapor parası ücretini %21,56 oranında arttırmıştır.
Rapor parası, SGK’nın çalışan kişiye verdiği bir hak ediştir. Bu hak edişi sorgulamak için 4B kapsamında çalışan kişi e-Devlet kapısını kullanabilir. SGK, çalışan kişiye 360 gün boyunca alınan raporların tamamını listeleyen “4B İş Göremezlik Raporu Çalışmazlık Beyan İşlemleri” hizmeti sunar.
4B rapor parası sorgulama şu işlemler aracılığıyla gerçekleştirilir:
RAPOR PARASI SORGULAMAK İÇİN TIKLAYINIZ
Rapor parası başvurusu için takip edilmesi gereken adımlar aşağıda verilmiştir:
Rapor parası hesaplamasına bir örnek vermek gerekir ise; asgari ücret ile çalışan biri hastalık nedeni ile 10 gün rapor almış olan bir çalışan, sebebi iş kazası olmadığı için 8 gün üzerinden rapor parası alabilmektedir. Ayakta tedavi görmesi durumunda 523.20 TL ve yatarak tedavi görmesi halinde ise 392.40 TL ödenek almaktadır. Aynı özellikteki raporun alınma sebebinin iş kazası olması durumunda; ayakta tedavi için 654 TL, yatarak tedavi için 490.50 TL ödeme yapılmaktadır.
Alo 170 hattı, rapor parası sorgulaması ile ilgilenmektedir. Bu hat Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın hattıdır. Sigortalılar çalışma hayatları ile ilgili prosedürleri, iş hayatı ile ilgili sorgulamaları bu hat üzerinden yapabilmektedir. Telefonda ilgilenen görevliye rapor parasını sorgulamak istendiğinin söylenmesi yeterli olmaktadır. Görevli yönlendirmektedir. Öncelikle bazı kimlik bilgileri istenmektedir ve ardından sorgulama sonuçları paylaşılmaktadır.